ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Γυναικεία Υποεκπροσώπιση: Είναι οι γυναίκες εκλόγιμες;
Η συμμετοχή των γυναικών στον πολιτικό στίβο παραμένει ακόμα και σήμερα ένα από τα άλυτα ζητήματα για την επίτευξη της κοινωνικής ισότητας, εκπροσώπησης και συμμετοχής. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει αξιοσημείωτα βήματα και η κατάσταση είναι εμφανώς βελτιωμένη στις δυτικές- ευρωπαϊκές χώρες. Αντίστοιχα βήματα γίνονται και σε άλλες περιοχές του πλάνητη με πιο αργούς ρυθμούς. Ωστόσο, πολλές ποσοτικές αλλά και ποιοτικές αναλύσεις αποδεικνύουν ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε για να κατακτήσουμε την ίση πολιτική εκπροσώπηση των φύλων.
Ποσοτικοποίηση του προβλήματος
Για να αναλύσει κάποιος αυτό το πολυεπίπεδο και σύνθετο ζήτημα μπορεί από τη μια πλευρά να εξετάσει τους αριθμούς και τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο. Παίρνοντας ως παράδειγμα την Ελλάδα τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Με βάση την παγκόσμια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναίκες για το 2023, η Ελλάδα κατατάσεται στην 152η θέση με μόλις 2 γυναίκες σε υπουργικές θέσεις (10,5%) και 3 υφυπουργούς σε σημαντικά υπουργεία της χώρας. Σε μια ακόμα μέτρηση, που αφορά τον συνολικό αριθμό των γυναικών στο Κοινοβούλιο, η Ελλάδα καταγράφει και σε αυτό το κομμάτι χαμηλά ποσοστά, με 63 από τις 300 θέσεις του κοινοβουλίου να αποτελούνται από γυναίκες, ποσοστό που αγγίζει μόνο το 21% των συνολικών θέσεων. Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκεται στην 106η θέση στην έκθεση, στην ίδια κατηγορία με την Κίνα, το Μαρόκο, τη Βουλγαρία, το Ισραήλ την Κένυα και άλλες χώρες.
Εξετάζοντας την τοπική αυτοδιοίηση τα νούμερα δεν διαφέρουν σημαντικά. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019, το αξίωμα της Δημάρχου κατέκτησαν μόλις 17 γυναίκες, από τους συνολικά 331 Δήμους και αυτές κατά βάση σε νησιά, ακριτικές περιοχές ή μικρότερες πόλεις.
Ποιοτική Ανάλυση του προβλήματος
Πάρα ταύτα, μένοντας στους αριθμούς είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τις πραγματικές αιτίες και τα κωλύμματα που διαμορφώνουν αυτήν την πραγματικότητα. Ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι που οι γυναίκες αποθαρρύνονται να αναμειχθούν ενεργά στην πολιτική; Γιατί οι γυναίκες αποτελούν μέρος πολιτικών ομάδων ή συμμετέχουν σε υποστηρικτικούς ρόλους αλλά δεν προχωρούν στο επόμενο βήμα ώστε να βγουν αυτές μπροστά και να αναλάβουν ηγετικές θέσεις; Ξεκινάμε όλοι από την ίδια αφετηρία και τελικά τι πρέπει να αλλάξει για να μην συμπεριλαμβάνονται απλά γυναίκες στα ψηφοδέλτια επειδή «πρέπει», αλλά να έχουν πραγματική εκλογική επιτυχία; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που αξίζει να θέσουμε εξετάζοντας το ζήτημα της γυναικείας πολιτικής συμμετοχής.
Ειδικότερα, το European Women’s Lobby το οποίο εργάζεται για ζητήματα που αφορούν τα γυναικεία δικαιώματα και την ισότητα αναφέρει τους ακόλουθους λόγους ως επικρατέστερους για την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική:
- Εμπιστοσύνη: Οι γυναίκες -για μια σειρά από λόγους- έχουν περισσότερες αμφιβολίες για να θέσουν υποψηφιότητα στις εκλογές.
- Επιλογή Υποψηφίων: Από την στιγμή που οι γυναίκες αποφασίσουν να υποβάλουν υποψηφιότητα, είναι συχνά δύσκολο για αυτές να αποκτήσουν μια εκλέξιμη θέση στον εκλογικό κατάλογο.
- Κουλτούρα: Η πολιτική είναι ένας ανδροκρατούμενος χώρος. Ο σεξισμός είναι ανεξέλεγκτος και οποιαδήποτε εξωτερική απειλή -γυναίκες- συχνά δεν είναι ευπρόσδεκτη.
- Χρηματοδότηση: Όταν οι γυναίκες συμμετέχουν στις εκλογές, οι εκστρατείες τους λαμβάνουν συχνά μικρότερη χρηματοδότηση από τους άνδρες ομολόγους τους.
- Παιδική μέριμνα: Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι γυναίκες αφιερώνουν διπλάσιο χρόνο στη φροντίδα των παιδιών σε σύγκριση με τους άνδρες.
Δίνοντας, λοιπόν, έμφαση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ζητήματος μπορούμε να εντοπίσουμε βαθύτερες αιτίες που ουσιαστικά διατηρούν και ενισχύουν την υποεκπροσώπηση. Συχνά, η νοοτροπία και η κουλτούρα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή επαγγέλματος και στους «προκαθορισμένους», κατά κάποιο τρόπο, τομείς στους οποίους μπορούν να εργαστούν οι γυναίκες. Αυτές οι ασυνείδητες προκαταλήψεις οδήγουν πολλές γυναίκες να ακολουθήσουν διαφορετικούς ρόλους στην καριέρα τους και ακόμα και αν μετέχουν ενεργά στην πολιτική αδυνατούν να αναλάβουν θέσεις εξουσίας.
Συμπληρωματικά σε αυτό το επιχείρημα μπορεί να προστεθεί και η έλλειψη αντίστοιχων προτύπων. Καθώς οι γυναίκες στον χώρο της πολιτικής και της ενασχόλησης με τα κοινά είναι ολιγάριθμες, δεν υπάρχουν πολλά «παραδείγματα» που θα μπορούσαν να δουν άλλες γυναίκες, ώστε να ταυτιστούν και να εμπνευστούν στο να ακολουθήσουν μια αντίστοιχη πορεία. Επιπλέον, οι γυναίκες που εργάζονται σε ανδροκρατούμενους χώρους, όπως η πολιτική, πολλές φορές υιοθετούν αντρικά μοντέλα και πρότυπα συμπεριφορές για να «επιβιώσουν» και να αποδείξουν την ανταγωνιστικότητά τους. Εν προκειμένω, οι δυσκολίες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν αποσιωπούνται.
Παράλληλα, η πολιτική, όπως και άλλοι εργασιακοί χώροι, χρειάζονται τη δημιουργία και τη διατήρηση ενός δικτύου από συνεργάτες, δημοσιογράφους, επιχειρηματίες και εκπροσώπους της κοινωνίας, που θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως υποστηρικτικό πλαίσιο στην πορεία μιας υποψήφιας. Καθώς, λοιπόν, οι γυναίκες στον χώρο είναι ήδη λίγες αυτό καθιστά δύσκολο να αλληλουποστηριχτούν. Διαφορετικά, θα χρειαστούν έναν άντρα να τους «εισάγει» σε αυτούς τους κύκλους, όπου θα αποτελούν τη μειοψηφία.
Τέλος, κοινό τόπο αποτελεί το γεγονός ότι οι γυναίκες επωμίζονται το μεγαλύτερο μέρος της μη αμοιβόμενης εργασίας σε ό,τι αφορά τη φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, κατανοούμε ότι οι γυναίκες που επιθυμούν να ασχοληθούν με την πολιτική δεν ξεκινούν από την ίδια αφετηρία με τους άντρες. Ακόμα και σε υποστηρικτικές οικογένειες και σχέσεις, όπου οι εργασίες του σπιτιού επιχειρείται να μοιράζονται ισόποσα, υπάρχει άμεση ανάγκη για παροχές και υπηρεσίες που θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά προς τις οικογένειες.
Γιατί χρειαζόμαστε γυναίκες στην πολιτική;
Έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες συστηματοποίησης των επιχειρημάτων σε σημαντικές ομάδες. Τα Ηνωμένα Έθνη, για παράδειγμα, συνόψισαν τα επιχειρήματα για περισσότερες γυναίκες στην πολιτική σε έξι ομάδες: το επιχείρημα δικαιοσύνης, σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες αποτελούν περίπου τον μισό πληθυσμό του πλανήτη και έχουν επομένως το δικαίωμα να εκπροσωπούνται· το επιχείρημα της εμπειρίας (οι εμπειρίες των γυναικών διαφέρουν από αυτές των ανδρών και πρέπει να εκπροσωπούνται σε συζητήσεις που καταλήγουν στη χάραξη και την εφαρμογή πολιτικής)· το επιχείρημα των συμφερόντων (τα συμφέροντα των ανδρών και των γυναικών είναι διαφορετικά και σε πολλές περιπτώσεις αντικρουόμενα και ως εκ τούτου οι γυναίκες χρειάζονται σε αντιπροσωπευτικούς θεσμούς για να διατυπώσουν τα συμφέροντα των γυναικών). το επιχείρημα της κριτικής μάζας (οι γυναίκες είναι σε θέση να επιτύχουν την αλληλεγγύη του σκοπού να εκπροσωπήσουν τα συμφέροντα των γυναικών όταν επιτυγχάνουν ορισμένα επίπεδα εκπροσώπησης)· το συμβολικό επιχείρημα (οι γυναίκες έλκονται από την πολιτική ζωή εάν έχουν τα αντίστοιχα γυναικεία πρότυπα για να ταυτιστούν) και το επιχείρημα της δημοκρατίας (η ίση εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών ενισχύει τον εκδημοκρατισμό της διακυβέρνησης τόσο στις μεταβατικές όσο και στις εδραιωμένες δημοκρατίες).
Το FNF και η ενδυνάμωση γυναικών
Ένας από τους βασικούς στρατηγικούς πυλώνες του ιδρύματος Friedrich Naumann για την Ελευθερία είναι η υποστήριξη και ενδυνάμωση των γυναικών. Αυτό μπορεί να γίνει με την ανάδειξη βασικών ζητημάτων ισότητας και ενημέρωσης της κοινωνίας μέχρι την υποστήριξη δράσεων και πρωτοβουλιών που στοχεύουν στη γυναικεία ενδυνάμωση και στην αύξηση της γυναικείας εκπροσώπησης στην πολιτική ζωή της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, το γραφείο της Ελλάδας και της Κύπρου τα τελευταία χρόνια έχει υποστηρίξει σειρά προγραμμάτων που προσανατολίζονται προς αυτήν την κατεύθυνση: από το ντοκιμαντέρ για την ανάδειξη του ελληνικού #MeToo μέχρι Ακαδημιών οργανωμένων αποκλειστικά για την ενίσχυση των δεξιοτήτων γυναικών.
Φέτος, ακολουθώντας αυτήν την στρατηγική πορεία, σε συνεργασία με τη Φιλελεύθερη Συμμαχία, προγραμματίζουμε μια Ακαδημία Πολιτικής Ηγεσίας που απευθύνεται σε γυναίκες. Το φάσμα των συμμετεχουσών θα καλύπτει γυναίκες που ασχολούνται ή επιθυμούν να ασχοληθούν στο μέλλον με την ενεργό πολιτική σε τοπικό, εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η εκπαίδευση θα αποτελείται από 4 δια ζώσης 2ήμερες συναντήσεις, που θα δώσουν την ευκαιρία στις συμμετέχουσες να αποκτήσουν θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις, να αναπτύξουν το δίκτυό τους, να συνομιλήσουν με καταξιωμένους εκπαιδευτές και φορείς και να οργανώσουν τον προσωπικό τους στρατηγικό σχεδιασμό.
Η Ακαδημία στοχεύει στα ακόλουθα:
- Να διευκολύνει ή/και να ενισχύσει τη συμμετοχή των γυναικών στην εκλογή τους σε πολιτικές θέσεις.
- Να ενισχύσει τη δικτύωση και τη συνεργασία μεταξύ των επίδοξων γυναικών πολιτικών.
- Να βοηθήσει τις γυναίκες να διερευνήσουν ζητήματα πολιτικής προετοιμασίας και εκστρατείας.
- Να βοηθήσει να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην πολιτική.
- Να υποστηρίξει τα φιλελεύθερα πολιτικά κόμματα να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν πολιτικές για το φύλο.
- Να προωθήσει την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην πολιτική.
Σύντομα θα ακολουθήσουν περισσότερες πληροφορίες και η αίτηση συμμετοχής για τις ενδιαφερόμενες, οπότε μείνετε συντονισμένες!