ΕΡΕΥΝΑ
Η εικόνα της Ευρώπης στην Ελλάδα σήμερα: Σχόλιο του Αλέξανδρου Σκούρα
Διαβάζοντας τα ευρήματα της έρευνας του FNF, θυμήθηκα την προειδοποίηση του Φρίντριχ Χάγιεκ από το 1949, ότι για να κερδίσουμε τη μάχη των ιδεών ενάντια στην ανελευθερία θα πρέπει «να κάνουμε τα φιλοσοφικά θεμέλια μιας ελεύθερης κοινωνίας για άλλη μια φορά ζωντανό διανοητικό ζήτημα και την εφαρμογή τους ένα καθήκον που προκαλεί την ευρηματικότητα και τη φαντασία του πιο ζωντανού μας μυαλού».
Φυσικά, πολλά έχουν αλλάξει από το 1949. Εκείνο που παραμένει όμως ίδιο, είναι η ένταση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η φιλελεύθερη δημοκρατία - τόσο από αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα από το εξωτερικό όσο και από λαϊκιστές στο εσωτερικό που στοχεύουν στους απογοητευμένους πολίτες που πιστεύουν ότι οι φιλελεύθερες δημοκρατίες δεν τηρούν πια τις υποσχέσεις τους, τουλάχιστον όχι προς αυτούς.
Όπως δείχνει η έρευνα, οι Έλληνες έχουν ανάμεικτα συναισθήματα για την Ε.Ε. Τα χαρακτηριστικά που εκτιμούν περισσότερο σε αυτήν είναι ο φιλελεύθερος πυρήνας της: η ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Νιώθουν επίσης ότι η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη και δεν σκέφτονται την έξοδο από την ΕΕ, την Ευρωζώνη ή τη Δύση. Πιστεύουν ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από την ένταξή της στην ΕΕ και ότι το μέλλον της χώρας μας είναι καλύτερο εντός παρά εκτός αυτής. 7 στους 10 ερωτηθέντες τάσσονται υπέρ της περαιτέρω εμβάθυνσης της Ε.Ε.
Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται τους θεσμούς της ΕΕ, αξιολογούν αρνητικά την ευρωπαϊκή αντίδραση στις πρόσφατες κρίσεις, εκτός από εκείνη της πανδημίας. Όσοι έχουν γενικά αρνητική γνώμη για την ΕΕ υπερτερούν αριθμητικά των θετικών απαντήσεων, κατά 50 προς 48. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι αρνητικές απαντήσεις είναι ισχυρότερες μεταξύ των νέων, που αντιμετωπίζουν χειρότερες συνθήκες διαβίωσης και προοπτικές από την προηγούμενη γενιά.
Το βασικό στοιχείο φαίνεται να είναι ότι οι Έλληνες εξακολουθούν να πιστεύουν στην ΕΕ, όχι για αυτό που είναι σήμερα αλλά για αυτό που πρεσβεύει και που θα μπορούσε να γίνει. Και το ίδιο φαίνεται να ισχύει για αρκετές χώρες της ΕΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη πρέπει να μετατρέψει τις τρέχουσες κρίσεις σε ευκαιρίες για να επιβεβαιώσει εκ νέου τη θέση και την αποστολή της σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο.
Πρώτον, υπερασπιζόμενη τη φιλελεύθερη δημοκρατία ενάντια στους ρεβιζιονιστές επιτιθέμενους. Η στάση της ΕΕ κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. Πάνω απ 'όλα, η Ευρώπη πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι μια πολιτική χωρίς ισχυρή δέσμευση στη φιλελεύθερη δημοκρατία και τις αξίες που πρεσβεύει δεν είναι πλέον μια ρεαλιστική επιλογή.
Δεύτερον, δείχνοντας ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία εξακολουθεί να λειτουργεί. Η Ευρώπη πρέπει να αποδείξει για άλλη μια φορά ότι η διαφάνεια, η ποικιλομορφία απόψεων, η ατομική και πολιτική ελευθερία είναι τα δυνατά της σημεία - και όχι υποχρεώσεις. Πρέπει να συνομιλήσει με νέους και νέες στην Ελλάδα και αλλού που αισθάνονται ότι δεν έχουν τις ευκαιρίες που τους υποσχέθηκαν. Δεν είναι περίεργο που ακόμη και στη σημερινή Ελλάδα οι φιλελεύθερες αρχές της ΕΕ, οι τέσσερις ελευθερίες, θεωρούνται το πολυτιμότερο χαρακτηριστικό της.
Οι Ευρωπαίοι φιλελεύθεροι θα πρέπει να ηγηθούν αυτού του κινήματος. Διαθέτουμε τόσο τα αναλυτικά εργαλεία όσο και τις προτάσεις πολιτικής που μπορούν να δώσουν στην Ευρώπη την ώθηση που χρειάζεται για να γίνει και πάλι προπύργιο ελευθερίας, ευημερίας και ευκαιριών.
Έχουμε τα πιο ζωντανά μυαλά τριγύρω μας. Αυτό που μένει να δούμε είναι αν μπορούμε να τα κινητοποιήσουμε για τον σκοπό της ελεύθερης κοινωνίας μας. Αυτή είναι η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας.
Σχόλιο του Αλέξανδρου Σκούρα, Προέδρου του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ), με αφορμή την έρευνα «Η εικόνα της Ευρώπης στην Ελλάδα σήμερα».
