Survey

Ο φιλελευθερισμός στην Ελλάδα, σήμερα. Ζούμε σε μια φιλελεύθερη χώρα;

Το Ίδρυμα Φρίντριχ Νάουμαν για την Ελευθερία σε συνεργασία με την ΚΑΠΑ Research διεξήγαγε μια έρευνα για την απήχηση των φιλελεύθερων ιδεών στην Ελλάδα. Η πρόσφατη αυτή έρευνα αποτελεί μια διεξοδική μελέτη, σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα ερωτηθέντων, καλύπτοντας ποικίλες κατηγορίες, όπως εξωτερική πολιτική, οικονομία, ΜΜΕ, μετανάστευση, ανθρώπινα δικαιώματα και άλλα.

Αναλύοντας την έρευνα μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποια βασικά συμπεράσματα για τις απόψεις της κοινωνίας σε κάποια φλέγοντα ζητήματα. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι Έλληνες παρακολουθούν σχεδόν καθημερινά τις εξελίξεις. Αυτό μας δείχνει ότι πλέον ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων ενδιαφέρεται, ενημερώνεται και ψάχνει τις πολιτικές εξελίξεις. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουν να διαμορφώσουν απόψεις και να κρίνουν την κατάσταση που επικρατεί στην χώρα μας.

Η πλειοψηφία παραμένει προσηλωμένη στο φιλελεύθερο πρόσωπο της ελληνικής κοινωνίας σε ζητήματα όπως η δημοκρατία, η τήρηση νόμων και κανόνων του κράτους, η φιλοευρωπαϊκή πολιτική παρά την πολυετή κρίση, υπερ των ίσων δικαιωμάτων προς όλα τα φύλα, υπέρ της επιλογής στο θέμα των αμβλώσεων και κατά της θανατικής ποινής.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι σε ποσοστό 64% των πολιτών πιστεύουν ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών ακόμα και σε περιόδους κρίσης, με το υπόλοιπο ποσοστό να έχει στο μυαλό του την υγειονομική κρίση.

Ειδικότερα, την ελληνική κοινωνία φαίνεται να απασχολούν ιδιαίτερα τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελούν πρωταρχική ανησυχία των πολιτών με το 94% να θεωρεί ως βασικό ζήτημα την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο και το 72% να προβληματίζεται για τις εξελίξεις στο ζήτημα της προσφυγικής κρίσης. Η ανησυχία αυτή μπορεί να παρουσιαστεί και από το γεγονός ότι οι ερωτηθέντες δεν θεωρούν ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τους βόρειους γείτονές μας και την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η μεταβολή της κοινής γνώμης όσον αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών. Πλέον η κοινή γνώμη θεωρεί τη Συμφωνία των Πρεσπών ως έναν αναγκαίο συμβιβασμό για την χώρα σε ποσοστό 25%, ενώ το 33% θεωρεί ότι η εν λόγω συμφωνία ήταν καλή και για τις δύο πλευρές. Αντίστοιχα, τα ποσοστά το 2018 ήταν 18% και 24%.

Παράλληλα, ένα βασικό κεφάλαιο αποτελεί το πολιτικό σύστημα στην χώρα. Φαίνεται ότι το 45% των ερωτηθέντων πιστεύει περισσότερο σε έμπειρους πολιτικούς, ενώ το υπόλοιπο 45% θεωρεί ότι ένα νέο πρόσωπο χωρίς εμπειρία αλλά με τα κατάλληλα προσόντα και τις προοπτικές θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα στην χώρα.

Χαρακτηριστικό αποτελεί επίσης το γεγονός ότι το πολιτικό σύστημα στη χώρα δημιουργεί κατά βάση τους πολίτες συναισθήματα ανασφάλειας, αβεβαιότητας, δυσαρέσκειας μέχρι και θυμού. Μόνο το 12% των ερωτηθέντων δηλώνει ευχαριστημένο με το πολιτικό σύστημα της χώρας, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό δεν θεωρεί ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα μπορεί να συμβάλλει στην επίλυση κάποιου προβλήματος τόσο στην προσωπική όσο και στη δημόσια ζωή. Στο πλαίσιο αυτό, άμεση παραμένει η ανάγκη για βελτίωση των θεσμών.

Γενικότερη δυσαρέσκεια στην ελληνική κοινωνία αποτελεί η αναξιοκρατία και ο τρόπος αντιμετώπισης των πελατειακών σχέσεων, καθώς το 63% θεωρούν ότι μέσω των γνωριμιών μπορείς να πετύχεις παρά διαθέτοντας τα απαραίτητα προσόντα και δουλεύοντας σκληρά. Αυτό το αποτέλεσμα είναι κάτι που μας ανησυχεί και εμάς ως πολιτική νεολαία, έχοντας ως βασικούς πυλώνες δράσεις το Brain Drain και την παροχή των κατάλληλων εργαλείων στους νέους ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας.

Ένα άλλο σημείο άξιο αναφοράς αποτελεί ότι με βάση τα στοιχεία το 50% θεωρεί ότι παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για την ισότητα των δυο φύλων, οι ανισότητες παραμένουν βασικό πρόβλημα τόσο στο χώρο εργασίας όσο και στις έμφυλες σχέσεις. Επιπλέον, η δυσπιστία προς τα Μέσα Ενημέρωσης είναι πλέον γεγονός. Οι πολίτες πλέον επιλέγουν κυρίως το διαδίκτυο ως πηγή πληροφόρησης, την τηλεόραση και ελάχιστο μόνο ποσοστό στρέφεται προς τις εφημερίδες. Βασική ανησυχία αποτελεί η παραπληροφόρηση, οι ψευδείς ειδήσεις και η σχέση των Μέσων Ενημέρωσης με την Κυβέρνηση. Ενώ ως απειλές  για την φιλελεύθερη δημοκρατία, οι Έλληνες θεωρούν την προσφυγική κρίση, τη φτώχεια,  την οικονομία και την άνοδο λαϊκίστικών και εθνικιστικών πολιτικών.

Μέσω της έρευνας γίνεται εμφανής η ιδεολογική σύγχυση που επικρατεί ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα στον ελλαδικό χώρο και στο κατά πόσο αυτά μπορούν να θεωρηθούν ότι ακολουθούν φιλελεύθερες πολιτικές, καθώς κατά βάση συντηρητικοί πολιτικοί φροντίζουν να προωθούν τις απόψεις τους υπό τον φιλελεύθερο μανδύα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ότι το 44,5% του δείγματος δεν μπορεί να εντοπίσει κάποιον φιλελεύθερο πολιτικό στην Ελλάδα, ενώ τείνουν να ταυτίζουν τη Νέα Δημοκρατία ως βασικό εκφραστή του φιλελευθερισμού στη χώρα.

Υπάρχουν πολλά σημεία που θεωρούμε θετικά και ελπιδοφόρα από την εν λόγω έρευνα, όπως για παράδειγμα η θετική απήχηση των φιλελεύθερων ιδεών στην ελληνική κοινωνία. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ισότητα, η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι βασικές πτυχές της δράσης μας ως οργανισμός και κατανοούμε ότι η κοινωνία είναι ανοιχτή για περεταίρω συζήτηση και βελτίωση της κατάστασης στους τομείς αυτούς. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να καταδικάζουμε οποιαδήποτε μισαλλόδοξη, ξενοφοβική και συντηρητική οπτική στην κοινωνία, καθώς στην περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται ότι αυτές οι απόψεις καταφέρνουν να υπερισχύουν και να προβάλλονται περισσότερο στον δημόσιο διάλογο.

Τέλος, για πρώτη φορά εμφανίζεται σε δημοσκόπηση η φιλελεύθερη πολιτική νεολαία της χώρας, οι Ελεύθεροι Νέοι (Young Liberals Greece), στην ανοικτή ερώτηση για τη δημοτικότητα των φιλελεύθερων φορέων. Οι Ελεύθεροι Νέοι είναι μέλος της Ευρωομάδας φιλελεύθερων νεολαιών (LYMEC) και το δίκτυο μας καλύπτει όλη τη χώρα. Ως Ελεύθεροι Νέοι εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση της προώθησης των πολιτικών και κοινωνικών ελευθεριών, για μια πιο δίκαιη και αξιοκρατική κοινωνία, με ίσες ευκαιρίες προς όλους. Στόχος μας είναι να αποκαταστήσουμε την ιδεολογική σύγχυση που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία σχετικά με τις φιλελεύθερες ιδέες και να προωθήσουμε τη συμμετοχή των νέων, ώστε να ακουστεί η φωνή της σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.