Thailand

สามจังหวัดชายแดนใต้: การเชื่อมช่องว่างของโอกาสผ่านดิจิตอล

ประเทศไทยได้ถูกเชื่อมต่ออย่างทั่วถึงในโลกดิจิทัล มากกว่า ชาวไทยกว่า 50 ล้านคนสามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตในประเทศอย่างทั่วถึง แต่นี่ก็หมายความว่า คนส่วนใหญ่ในไทยกำลังเผชิญกับความเสี่ยงจากภัยคุกคามทางไซเบอร์ จากข้อมูลของรัฐบาลไทย ชาวไทยสูญเสียเงินถึง 70 ล้านบาทต่อวันให้กับการหลอกลวงทางออนไลน์ในช่วงสองปีที่ผ่านมา

สถานการณ์นี้กลายเป็นปัญหาที่เร่งด่วนยิ่งขึ้นในสามจังหวัดชายแดนใต้ของประเทศไทย สามจังหวัดชายแดนใต้ประสบกับความขัดแย้งและความรุนแรงมาอย่างยาวนาน และเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่ยากจนที่สุดของประเทศ ปัจจัยเหล่านี้มีผลกระทบต่อการศึกษาของคนในพื้นที่ และทำให้เยาวชนในสามจังหวัดมักจะถูกทิ้งไว้ข้างหลัง ถึงแม้ว่าคนในพื้นที่จะเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้เช่นเดียวกับคนในเมือง แต่มักจะไม่มีการฝึกอบรมหรือการศึกษาด้านความรู้ดิจิทัลในพื้นที่

เพื่อเติมเต็มช่องว่างทางโอกาสระหว่างสามจังหวัดชายแดนใต้กับส่วนอื่น ๆ ของประเทศไทย พวงชมพู รามเมือง ชาวจังหวัดนราธิวาส ได้นำกลุ่มนักกิจกรรมและผู้เชี่ยวชาญด้านดิจิทัลเดินทางไปยังพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้ โดยมีเป้าหมายเพื่อเพิ่มพูนความรู้และเสริมสร้างองค์ความรู้ในการปกป้องตัวเองจากภัยคุกคามทางไซเบอร์ให้กับคนในพื้นที่ “คนในเมืองสามารถเข้าถึงความรู้และโอกาสได้อย่างง่ายดาย ขณะที่คนในชนบทกลับไม่มีโอกาสเลย” พวงชมพูกล่าว “ที่นี่แทบที่จะไม่มีโอกาสเข้าถึงเลย”

พวงชมพูเชื่อว่าสถานการณ์ในพื้นที่ยิ่งลดโอกาสและความสนใจของคนในพื้นที่ “มันยากที่จะคิดเรื่องอื่นเมื่อชีวิตของพวกเขาอยู่ในความรุนแรง” นี่เป็นแรงบันดาลใจให้เธอจัดการฝึกอบรมเรื่องดิจิตอลในพื้นที่โดยตรง

ด้วยประสบการณ์ในด้านการฝึกอบรมดิจิทัลและความปลอดภัยทางไซเบอร์ พวงชมพูและทีมงานได้จัดกิจกรรมฝึกอบรมหลายชุดทั้งออนไลน์และในสถานที่ใน สามจังหวัดชายแดนใต้ของประเทศไทย ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2024 ถึงมกราคม 2025 โดยได้รับการสนับสนุนจากมูลนิธิฟรีดริช นอแมน และองค์กรอื่นๆ

กิจกรรมนี้มีชื่อว่า “โครงการพัฒนาทักษะดิจิตอลและความปลอดภัยทางไซเบอร์เพื่อเสริมสร้างศักยภาพเยาวชนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้เพื่อส่งเสริมสภาพแวดล้อมทางออนไลน์ที่ปลอดภัย" เนื้อหาของการฝึกอบรมตั้งแต่การป้องกันภัยคุกคามทางไซเบอร์จนถึงการสำรวจเส้นทางอาชีพดิจิทัล โดยมุ่งเน้นที่เยาวชนในภาคใต้ลึก ทีมงานต้องการเผยแพร่ข้อมูลผ่านเยาวชน ผู้เข้าร่วมยังเดินทางมาจากหลายเขตเพื่อเข้าร่วมการฝึกอบรม

“แม่ของฉันสูญเสียเงินไปมากกว่า 10,000 บาทให้สแกมเมอร์” ผู้เข้าร่วมรายหนึ่งกล่าว “ฉันได้เรียนรู้มากมายจากการฝึกอบรมนี้และฉันจะบอกแม่ให้รู้วิธีปกป้องตัวเองจากภัยคุกคามจากนี้ไป”

การเสริมสร้างความรู้รอบด้าน

นอกจากความรู้ดิจิทัลแล้ว การฝึกอบรมเกี่ยวกับการรู้เท่าทันสื่อยังถูกนำมารวมในเวิร์กช็อปด้วย FNF ประเทศไทยได้นำเกมการ์ด “Super MIL เพิ่มพลังในการรู้เท่าทันสื่อ” มาใช้เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมเพื่อช่วยเพิ่มทักษะการรู้เท่าทันสื่อในหมู่เยาวชนในสามจังหวัดชายแดนใต้ และต่อสู้กับข้อมูลเท็จทั้งออนไลน์และออฟไลน์ เกมนี้กระตุ้นให้ผู้เข้าร่วมวิเคราะห์สื่อต่าง ๆ รอบตัวในรูปแบบของบอร์ดเกม

เนื่องจากข้อมูลส่วนใหญ่สามารถอยู่ในช่องทางออนไลน์ การตระหนักถึงเนื้อหาที่เป็นอันตรายจึงเป็นสิ่งสำคัญ “ในการฝึกอบรมนี้พวกเขาสามารถเรียนรู้วิธีตรวจจับข่าวปลอมและภัยคุกคามทางไซเบอร์ได้ในเวลาเดียวกัน” พิมพ์รภัช ดุษฎีอิสริยกุล ผู้จัดการโครงการประจำ FNF ประเทศไทยกล่าว “การรู้เท่าทันสื่อเป็นส่วนสำคัญในการบริโภคสื่อออนไลน์”

ผู้เข้าร่วมที่เล่นเกมกล่าวว่าเกมนี้ช่วยให้พวกเขาวิเคราะห์การผลิตสื่อและวัตถุประสงค์ของมันได้ “มันสนุกมาก โดยเฉพาะเมื่อมีคนที่ยินดีแลกเปลี่ยนความคิดและวิเคราะห์สถานการณ์ร่วมกัน” พวกเขาบอกว่าจะนำเกมนี้กลับไปที่โรงเรียนเพื่อสานต่อการถกเถียงเกี่ยวกับสื่อ

ความปลอดภัยทางไซเบอร์และการรู้เท่าทันสื่อเป็นสิ่งที่สำคัญ โดยเฉพาะในปัจจุบันที่โลกเชื่อมโยงกันทางออนไลน์และข้อมูลเท็จสามารถเข้าถึงได้ง่าย เมื่อประเทศไทยเชื่อมต่อกับทั่วโลกมากขึ้นผ่านอินเตอร์เน็ต ทุกคนทุกพื้นที่ควรมีเครื่องมือเพื่อปกป้องตัวเองและได้รับการสนับสนุนให้สามารถใช้ประโยชน์จากเครื่องมือดิจิทัลได้ 

*ทักษ์ดนัย เกตุแก้ว เป็นเจ้าหน้าที่สื่อสารองค์กรและผู้ช่วยโครงการที่มูลนิธิ FNF ประจำประเทศไทย