Sağlık Tedbirlerinin Etik Açıdan Değerlendirilmesi
"Demokratik ve çoğulcu toplum olmanın gereği olarak bireyin tercihlerine saygı gösterilmesi, sağlık hizmetleri sunumunun vazgeçilmez koşuludur. Ancak, özellikle salgın hastalıklar ve doğal afetler gibi olağanüstü dönemlerdeki halk sağlığı gereklilikleri, bireysel hakların ve kararların kısmen veya tamamen göz ardı edilmesine sebep olabilmektedir."
Sağlık etiği, sağlık alanındaki kararların, işlemlerin ve politikaların ahlakiliğinin belli ölçütler çerçevesinde ele alınıp değerlendirilmesidir. Bu değerlendirmenin yapılması esnasında; faydacılık, deontoloji ve erdemlilik gibi ahlaki teorilerden ve özerkliğe saygı, fayda sağlama, zarar vermeme ve adalet şeklindeki etik ilkelerden yararlanılır. Günümüz sağlık hizmet sunumunda, bireyin haklarına, tercihlerine ve değer yargılarına saygı gösterilmesi temel önceliklerden biridir. Bu çerçevede, karar verme yetisine sahip bireylerin, sonuçları ne olursa olsun, belli bir sağlık hizmetini kabul veya reddetme haklarının olduğu kabul edilmektedir. Ancak, birey kararlarının başkalarına zarar vermesi veya zarar verme ihtimalinin olması halinde, bu özgürlüğün belli koşullar altında ve belli kurallar ışığında sınırlandırılması gündeme gelebilir. Dolayısıyla, sadece bireyi etkileyen kararlar ile başkalarına doğrudan etkisi olan halk sağlığı konularını birbirinden ayırt etmek gerekmektedir.
Hali hazırda, tüm dünyanın karşılaşmakta olduğu korona virüs salgını (COVID-19), bir halk sağlığı meselesidir. Bu hastalığın yayılmasını önlemeye yönelik tedbirlerin değerlendirilmesinde ve bunun birey özgürlükleriyle ilişkisinde, sadece birey merkezli değil, toplum sağlığı çerçevesinde bir yaklaşım sergilenmelidir. Ancak, bu durum, otoritenin sınırsız hareket edebileceği anlamına gelmemektedir. Halk sağlığını tehdit eden durumlarda da, birey özgürlüklerinin sürdürülebilmesi için azami gayret gösterilmelidir. Fakat etkililik, orantılılık, zorunluluk, asgari ihlal, kamuoyu meşruiyeti ve adalet ilkeleri dikkate alınmak suretiyle, toplum sağlığını koruma ve devam ettirme amacıyla, belli sınırlandırmalar getirilebilir. Bu bağlamda, bu yorum yazısının amacı, yukarıda bahsedilen hususları ana hatlarıyla izah ederek, salgın hastalık döneminde birey özgürlüklerinin nasıl ve hangi koşullar altında kısıtlanabileceği ortaya koymaktır.