EVENT

3o Εκπαιδευτικό σχολείο για την ασφάλεια των δημοσιογράφων

Το 3ο επιμορφωτικό πρόγραμμα «Ασφάλεια για τους Δημοσιογράφους – Εκπαιδευτικό Σχολείο» πραγματοποιήθηκε στο Κιλκίς από 8 έως 12 Μαΐου 2023. Στόχος του προγράμματος ήταν η παροχή θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης σε όσους ενδιαφέρονται ή καλούνται να καλύψουν εμπόλεμες ζώνες ή/και καταστάσεις κρίσεων.

Το πρόγραμμα διοργανώθηκε από το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και των Επαγγελματιών των ΜΜΕ, το Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, την Έδρα Jean Monnet για την Ευρωπαϊκή Δημόσια Διπλωματία, το Πολυεθνικό Κέντρο Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης για την Ειρήνη και το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την πρωτοβουλία υποστήριξαν το Ίδρυμα Friedrich Naumann για την Ελευθερία (Ελλάδα - Κύπρο) και ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Η εκπαίδευση, που διεξάγεται στο πλαίσιο του United Nations Academic Impact, έχει ως στόχο να παρέχει σε επαγγελματίες, νέους δημοσιογράφους και φοιτητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό όλες τις απαραίτητες γνώσεις για να προετοιμαστούν για τις προκλήσεις που πρόκειται να αντιμετωπίσουν σε εμπόλεμες ζώνες ή/και καταστάσεις κρίσεων. Η εκπαίδευση υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, την Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας - Θράκης, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, το Free Press Unlimited, το Digital Communication Network Global.

Για να ανταποκριθεί το πρόγραμμα στις σύγχρονες ανάγκες και να προετοιμάσει κατάλληλα όσους μεταβαίνουν στο πεδίο, διενεργήθηκε πριν τον σχεδιασμό του έρευνα με την υποστήριξη του Ιδρύματος Friedrich Naumann. Η έρευνα αποσκοπούσε στον οριοθέτηση των αναγκών όσων ενδιαφέρονται να εργαστούν ως πολεμικοί ανταποκριτές, έτσι ώστε η εκπαίδευση να εστιάζει και να ανταποκρίνεται σε αυτές.

Η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε από ειδικούς και καταξιωμένους στο χώρο επαγγελματίες, με τις Ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις να έχουν αναλάβει μέρος από τα θέματα που αφορούν την ασφάλεια στο πεδίο. Το πρόγραμμα σπουδών περιελάμβανε δύο μέρη, τη θεωρητική και την πρακτική εκπαίδευση πεδίου. Οι συμμετέχοντες εκπαιδεύτηκαν στην επίγνωση κινδύνων εχθρικού περιβάλλοντος (H.E.A.T.), το δίκαιο των ένοπλων συγκρούσεων, σε θέματα που αφορούν την ασφάλεια στο πεδίο και κατά τη διάρκεια των μετακινήσεων, την ασφάλεια των δεδομένων, τις πρώτες βοήθειες και τη διαχείριση άγχους. Ακόμη, ενημερώθηκαν για τις διαδικασίες και τα έγγραφα που απαιτούνται για να μεταβούν στο πεδίο.

Στις 12 Μαΐου, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Νικόλαος Παναγιώτου χαιρέτησε τους συμμετέχοντες στην εκπαίδευση, κάνοντας μια σύντομη εισαγωγή στο πρόγραμμα και τη σημασία αυτού, και παρουσίασε το νεοσύστατο Διεθνές Κέντρο για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και των Επαγγελματιών των ΜΜΕ. Ακολούθησε ο Διοικητής του Ελληνικού Πολυεθνικού Κέντρου Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης για την Ειρήνη, Συνταγματάρχης Γαβρανόπουλος Θωμάς, ο οποίος καλωσόρισε τους συμμετέχοντες στις εγκαταστάσεις του εκπαιδευτικού κέντρου. Στη συνέχεια ο λόγος δόθηκε στις εκπροσώπους του FnF, Αλόνα Τατάροβα και Ελένη Σιαπικούδη, οι οποίες παρουσίασαν το Ίδρυμα και τους στόχους του. Ιδιαίτερη μνεία έγινε στην έμπρακτη στήριξη που παρέχει τα τελευταία έτη το FnF στο  εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Το θεωρητικό εκπαιδευτικό μέρος ξεκίνησε με την ομιλία του Καθηγητή Γεώργιου Τερζή (Brussels School of Governance) για θέματα παγκόσμιας δημοσιογραφικής δεοντολογίας και συγκρούσεων. Ακολούθως, η Επίκουρη Kαθηγήτρια Αφροδίτη Σάλας (Concordia University), επικεντρώθηκε στην ειδησεογραφική κάλυψη περιθωριοποιημένων κοινοτήτων και ομάδων, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας δημοσιογράφος, αλλά και τρόπους για να τις υπερβεί. Στην τελευταία συνεδρία της ημέρας ο Adrien Collin, project officer στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για τα στάδια του επιχειρησιακού σχεδιασμού, την προετοιμασία και την εκτίμηση κινδύνου που πρέπει να κάνουν πριν μεταβούν σε εμπόλεμες ζώνες. Ακόμη, εξήγησε πώς διεθνείς μηχανισμοί/ΜΚΟ μπορούν να υποστηρίξουν και να βοηθήσουν το έργο των δημοσιογράφων σε καταστάσεις κρίσεων.

Τη δεύτερη ημέρα, οι συμμετέχοντες μετέβησαν στο κέντρο Εκπαιδεύσεως Ανορθόδοξου Πολέμου στη Ρεντίνα, όπου έλαβαν θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση πεδίου από το προσωπικό των Ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων. Σκοπός της εκπαίδευσης ήταν να αποκτήσουν οι συμμετέχοντες τις απαραίτητες δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις πιθανής ομηρίας.

Ο Ταγματάρχης Σμηλιανής Χρήστος, εισήγαγε την τρίτη ημέρα τους συμμετέχοντες σε θέματα που αφορούν την επίγνωση κινδύνων εχθρικού περιβάλλοντος (H.E.A.T), προσφέροντάς τους βασικές γνώσεις για τις απειλές που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν στο πεδίο. Εν συνέχεια, η Επίκουρη Καθηγήτρια Signe Ivask (University of Tartu & Masaryk University) επικεντρώθηκε σε ζητήματα σχετικά με το έντονο στρες και την εξουθένωση που αντιμετωπίζουν οι πολεμικοί ανταποκριτές, οι οποίοι καλούνται να επιτελέσουν το έργο τους κάτω από σημαντικά αγχωτικές καταστάσεις. Ακολούθησε σεμινάριο από τους Ιωάννη Τζώρτζη και Φίλιππο Χάλαρη για τον τρόπο λειτουργίας των σημείων ελέγχου και των οδοφραγμάτων σε εμπόλεμες περιοχές και πως πρέπει τα μέλη του τύπου να διαχειριστούν πιθανές καταστάσεις κατά τη μετακίνησή τους σε σημεία ενδιαφέροντος.

Η τέταρτη ημέρα ξεκίνησε με θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση για πρώτες βοήθειες στο πεδίο, η οποία διενεργήθηκε από τον Αλέξανδρο Τουμπέλη, διευθυντή εκπαίδευσης της Meducation. Ακολούθησε παρουσίαση για τα δικαιώματα των δημοσιογράφων σε εμπόλεμες περιοχές, έχοντας ως μελέτη περίπτωση τον πόλεμο της Συρίας, από τον Επίκουρο Καθηγητή Παντελή Βατικιώτη (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και την υποψήφια διδάκτορα Αθηνά Σιμάτου. Η ημέρα ολοκληρώθηκε με την ομιλία της Επίκουρης Καθηγήτριας Λαμπρινής Παπαδοπούλου (ΕΚΠΑ) σχετικά με τις κρίσεις και τις τραυματικές ιστορίες και τον τρόπο διαχείρισής τους από τα μέλη του τύπου.

Η πέμπτη και τελευταία ημέρα της εκπαίδευσης ξεκίνησε με τον Σταύρο Ιωαννίδη, συντάκτη ειδήσεων του ΣΚΑΪ και του CNN Greece, να μοιράζεται με τους συμμετέχοντες τις εμπειρίες του από τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου και είχε μεταβεί για να καλύψει ειδησεογραφικά. Ο κ. Ιωαννίδης, έχοντας ήδη συμμετάσχει σε αυτή την εκπαίδευση το 2019 -πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία- τόνισε τη σημασία μιας τέτοιας εκπαίδευσης για κάθε δημοσιογράφο ή/και επαγγελματία των μέσων ενημέρωσης που επιθυμεί να καλύψει θέματα πολέμου ή κρίσης. Ακολούθως, ο Καθηγητής Ανδρέας Βέγλης (ΑΠΘ), παρουσίασε πολύτιμα ψηφιακά εργαλεία για την ενίσχυση της ψηφιακής ασφάλειας.  

Η εκπαίδευση έκλεισε με την απονομή των πιστοποιητικών στους συμμετέχοντες, από τον Γενικό Γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Δημήτριο Γαλαμάτη. Ο Γενικός Γραμματέας απευθύνθηκε στους συμμετέχοντες και στους διοργανωτές της εκπαίδευσης, τονίζοντας τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας, εκφράζοντας τη στήριξή του, και έκανε μνεία στο Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και των Επαγγελματιών των ΜΜΕ, το οποίο ιδρύθηκε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη.