ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

MORE REPORT: III. Η «εμμονή» των ελληνικών ΜΜΕ για τις σχέσεις Αλβανίας – Τουρκίας

Σύντομο Ιστορικό

Για πολλά χρόνια, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης καλλιεργούσαν το αφήγημα ότι η Τουρκία βρισκόταν πίσω από την απόφαση του Έντι Ράμα να αμφισβητήσει νομικά τη συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα του 2009.

Το αφήγημα αυτό, ωστόσο, «τροφοδοτήθηκε» από κάποιες δηλώσεις μελών της αλβανικής αντιπολίτευσης, αμφιλεγόμενες δηλώσεις από δημόσια πρόσωπα στην Τουρκία (αλλά όχι αξιωματούχους) και εθνικιστικές «φωνές» στην Ελλάδα. Δεν υπήρξε πάντως καμία απολύτως απόδειξη ότι η απόφαση του Έντι Ράμα υπαγορεύθηκε με οποιονδήποτε τρόπο από την Άγκυρα.

Επιπλέον, τα ελληνικά ΜΜΕ προσεγγίζουν πάντα με καχυποψία τις διμερείς συναντήσεις και στρατιωτικές συμφωνίες μεταξύ Αλβανίας και Τουρκίας. Γενικά, τείνουν να παρουσιάζουν τα Τίρανα ως υποστηρικτές των τουρκικών συμφερόντων στην περιοχή και των εχθρικών στόχων της Άγκυρας, έναντι της Αθήνας.

Για τον λόγο αυτό, η παρουσίαση των σχέσεων Αλβανίας – Τουρκίας από τα ελληνικά και αλβανικά ΜΜΕ επιλέχθηκε ως μια ακόμα μελέτη περίπτωσης.

Κάλυψη από τα ΜΜΕ

Κατά την περίοδο παρακολούθησης των αλβανικών ΜΜΕ, σε ό,τι αφορά τις σχέσεις Αλβανίας-Τουρκίας τα σχετικά δημοσιεύματα επικεντρώθηκαν σε διμερή ζητήματα, χωρίς να αναφέρουν ότι το ζήτημα των θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα αποτελεί θέμα είτε στην ημερήσια διάταξη, είτε στη σχέση του Ράμα με τον Ερντογάν. Μάλιστα, υπήρξαν και κάποιες επικρίσεις προς την αλβανική κυβέρνηση από μέρος του τύπου για την έκδοση μελών της τουρκικής αντιπολίτευσης. Αξίζει να σημειώσουμε, ότι τα αλβανικά ΜΜΕ καλύπτουν συχνά τις ελληνοτουρκικές εξελίξεις, χωρίς όμως να παίρνουν θέση υπερ της μίας ή της άλλης πλευράς.

Αντιθέτως τα ελληνικά ΜΜΕ φαίνονται ιδιαίτερα «ανήσυχα» για τις σχέσεις Ράμα – Ερντογαν και κατεπέκταση τις διμερείς σχέσεις των δυο γειτονικών χωρών. Σε τακτά χρονικά διαστήματα, υπάρχουν αναφορές για τις συναντήσεις, τα λεγόμενα και τις κοινές εμφανίσεις Αλβανών και Τούρκων ομολόγων. Δεν είναι λίγα τα δημοσιεύματα που χρησιμοποιούν φράσεις όπως «ερωτική σχέση» ή «αδελφική συνάντηση» για να περιγράψουν τις επαφές ανάμεσα στους δυο αρχηγούς κρατών. Στόχος είναι να καταδείξουν πως οι φιλικές αυτές σχέσεις μπορούν να επηρεάσουν τους αλβανους εταίρους μας και να δημιουργήσουν τριγμούς στα ήδη ανοιχτά ζητήματα με την παρέμβαση της Τουρκίας.

Στο MORE Report μπορείτε να βρείτε εναλλακτικές προτάσεις των ερευνητών για την κάλυψη αντίστοιχων θεμάτων από τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους.

Βασικά Συμπεράσματα

• Η Αλβανία και η Τουρκία διατηρούν φιλικές σχέσεις. Αυτές οι σχέσεις έχουν τη δική τους δυναμική και λογική που μπορούν να κατανοηθούν, να αναλυθούν και να εξηγηθούν, αλλά δεν επηρεάζουν απαραιτήτως —ή, στην πραγματικότητα, δεν επηρεάζουν — τις σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Τιράνων, ή εν προκειμένω, την ταραχώδη σχέση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.
• Το γεγονός ότι δεν υπάρχει τίποτα το εξαιρετικό ή μοναδικό στη σχέση Αλβανίας- Τουρκίας επιβεβαιώνεται και από τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων της αλβανικής κοινής γνώμης.
• Ωστόσο, τα ελληνικά ΜΜΕ τείνουν να δίνουν υπερβολική έμφαση στον δεσμό μεταξύ Τιράνων και Άγκυρας και να παραποιούν εντελώς την εικόνα της Αλβανίας ως «εκπρόσωπου» της Τουρκίας και των συμφερόντων της στην περιοχή. Με τη σειρά τους, τέτοια αφηγήματα τείνουν να υπονομεύουν τις όποιες προσπάθειες για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, ενώ ανακυκλώνουν αντιαλβανικές προκαταλήψεις και αρνητικά στερεότυπα.
• Οι κυβερνήσεις στην Αλβανία και την Ελλάδα είναι επίσης εν μέρει υπεύθυνες, δεδομένης της αποτυχίας τους τόσο να προσφέρουν η μία στην άλλη διαβεβαιώσεις για τις προθέσεις τους όσο και να παράσχουν επαρκή στήριξη στις προσπάθειες τους για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινωνιών.
• Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για πολιτικές πρωτοβουλίες και πρωτοβουλίες των ΜΜΕ για να ανατραπούν οι προκαταλήψεις σχετικά με τη λογική της εξωτερικής πολιτικής και του τρόπου που καλύπτονται τα σχετικά θέματα.

Αυτή η περίληψη του κεφαλαίου «Η «εμμονή» των ελληνικών ΜΜΕ για τις σχέσεις Αλβανίας – Τουρκίας» αποτελεί μέρος της 1ης Έκθεσης του Παρατηρητηρίου ΜΜΕ (MORE). Το MORE είναι μέρος του έργου ALGREE και στοχεύει να τονίσει μέσω πρόσφατων περιπτωσιολογικών μελετών πώς τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία επηρεάζουν και διαμορφώνουν τη στάση της κοινής γνώμης, αποτυγχάνουν να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες και καλή κατανόηση των βελτιωμένων διμερών σχέσεων στο επίπεδο της επίσημης πολιτικής και των κοινωνικών δεσμών που υπάρχουν και παραμένουν στο πλαίσιο παρανοήσεων και προκαταλήψεων.