ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

MORE REPORT: I. Η επίσκεψη Δένδια

Σύντομο Ιστορικό

Οι επίσημες επισκέψεις των ηγεσιών των δύο χωρών προκαλούν πάντα την προσοχή των μέσων ενημέρωσης. Σε ό,τι αφορά την ελληνική πλευρά, είναι ίσως μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που τα ΜΜΕ έχουν ως επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους, την Αλβανία. Αντίθετα, στην Αλβανία, τα ρεπορτάζ σχετικά με την Ελλάδα είναι πιο συχνά. Επειδή, ωστόσο, οι επίσημες επισκέψεις από Έλληνες αξιωματούχους είναι σπάνιες, η κάλυψή τους από τα αλβανικά ΜΜΕ είναι μεγάλη, καθώς υπάρχουν υψηλές προσδοκίες για το αποτέλεσμά τους.

Επρόκειτο για την τρίτη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια στα Τίρανα, εκείνη που έλαβε χώρα στις 23 Μαΐου 2022. Και ήταν η πρώτη συνάντηση του με την νέα ομόλογό του, Όλτα Τζάτσκα. Η επίσκεψη του Ν. Δένδια ήταν μέρος μιας περιοδείας στα Δυτικά Βαλκάνια με στόχο « να υπενθυμίσει στην Ε.Ε. τη σημασία της περιοχής» (ΤΑ ΝΕΑ), εν όψει της Συνόδου Κορυφής της Διαδικασίας για τη Συνεργασία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEECP), στη Θεσσαλονίκη, τον Ιούνιο του 2022.

Κάλυψη από τα ΜΜΕ

Η Επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στα Τίρανα χρησιμοποιήθηκε ως η 1η μελέτη περίπτωσης για να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο ελληνικά και αλβανικά ΜΜΕ καλύπτουν διμερή γεγονότα. Πιο συγκεκριμένα, τα ελληνικά ΜΜΕ αναλώθηκαν στο «Τσαμικό ζήτημα» που έθεσε η Αλβανίδα Υπουργός Εξωτερικών και στην απάντηση του Έλληνα ομολόγου της, αντί να υπογραμμιστεί το θετικό διμερές κλίμα και η διευθέτηση του ζητήματος των θαλάσσιων συνόρων.

Οι ερευνητές τόνισαν επίσης τη χρήση τοξικής και αρνητικής φρασεολογίας για την κάλυψη της επίσκεψης από τα μέσα ενημέρωσης και την παρουσίαση της επίσκεψης.

Στην άλλη όψη του νομίσματος, τα αλβανικά ΜΜΕ κάλυψαν εκτενώς την επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ. Αναμφισβήτητα, το «Τσαμικό ζήτημα» επισκίασε τις πολιτικές εξελίξεις και τη σημασία της επίσκεψης και σε αυτή την περίπτωση. Επιπλέον, ο Δένδιας επικρίθηκε για τον «τόνο» και τη σκληρότητά του απέναντι στην Αλβανία και παρουσιάζεται από συγκεκριμένα Μέσα ως «απειλή» για τη χώρα.

Ωστόσο, υπήρξε θετική κάλυψη σε όλο το φάσμα των αλβανικών μέσων ενημέρωσης, για θέματα όπως η κατάργηση του «εμπόλεμου», η πορεία ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ, η διεθνής συνεργασία (όπως η αλβανική υποστήριξη στην υποψηφιότητα της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών) και η εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας (ενεργειακή κρίση, Ελληνική μειονότητα, αναγνώριση των συντάξεων των Αλβανών στην Ελλάδα), αλλά κατέλαβαν ελάχιστη κάλυψη σε σύγκριση με τα υπόλοιπα θέματα.

Το γενικό συμπέρασμα που επισημάνθηκε στην περίπτωση αυτή ήταν ότι τα ΜΜΕ και των δύο χωρών έχασαν τον ουσία και τη σημαντικότητα της επίσκεψης του Έλληνα ΗΠΕΞ στα Τίρανα. Ως ένα βαθμό, αυτό το παράδειγμα δείχνει πώς τα μέσα ενημέρωσης αποτυγχάνουν να συμβάλουν στο θετικό διμερές κλίμα και να το παρουσιάσουν στο ευρύτερο κοινό.

Βασικά Συμπεράσματα

• Ελλάδα και Αλβανία καταβάλλουν σοβαρές προσπάθειες για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων και τη σταδιακή διευθέτηση των διαφορών και προβλημάτων τους.
• Ακανθώδη ζητήματα και διαφωνίες συνεχίζουν να υπάρχουν. Τα μέσα ενημέρωσης και στις δύο πλευρές τείνουν να εστιάζουν πολύ περισσότερο σε αυτά και τα ευαίσθητα γενικά ζητήματα, παρά στην πραγματική διάσταση των επίσημων σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών.
• Επίσης, εστιάζοντας σχεδόν αποκλειστικά στις διαφορές και στις διαφορετικές για την κάθε πλευρά προτεραιότητες, τα μέσα ενημέρωσης αποτυγχάνουν να αποδώσουν με ακρίβεια τις συγκλίσεις σε διάφορα ζητήματα και στη διμερή συνεργασία. Ούτε επικεντρώνονται στη κοινή προσέγγιση των δύο χωρών σχετικά με τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της περιοχής, ο οποίος είναι κρίσιμος, ιδιαίτερα σήμερα εν μέσω του Ρωσικού πολέμου.
• Τα μέσα ενημέρωσης και στις δύο χώρες χάνουν έτσι την ευκαιρία να παρουσιάσουν με ακρίβεια τον βαθμό στον οποίο έχουν βελτιωθεί οι σχέσεις και την καλή θέληση, που πλέον επιδεικνύουν οι δύο κυβερνήσεις στην επίλυση διμερών ζητημάτων. Τα ΜΜΕ και στις δύο χώρες αποτυγχάνουν να δώσουν στην κοινή γνώμη την πραγματική διάσταση των διμερών σχέσεων Ελλάδας - Αλβανίας.

Αυτή η  περίληψη του κεφαλαίου «Επίσκεψη του Δένδια στα Τίρανα τον Μάιο του 2022» αποτελεί μέρος της 1ης Έκθεσης του Παρατηρητηρίου ΜΜΕ (MORE). Το MORE είναι μέρος του έργου ALGREE και στοχεύει να τονίσει μέσω πρόσφατων περιπτωσιολογικών μελετών πώς τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία επηρεάζουν και διαμορφώνουν τη στάση της κοινής γνώμης, αποτυγχάνουν να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες και καλή κατανόηση των βελτιωμένων διμερών σχέσεων στο επίπεδο της επίσημης πολιτικής και των κοινωνικών δεσμών που υπάρχουν και παραμένουν στο πλαίσιο παρανοήσεων και προκαταλήψεων.