Anayasal Haklar

Özgürlük Merceğinden: Değişen Dünyada Anayasal Haklar

Federal Almanya Cumhuriyeti Büyükelçiliği, Özgürlük için Friedrich Naumann Vakfı Türkiye Ofisi ve İnsan Hakları Akademisi, yapay zekâ ve fotoğraf tipi görsellerin yer aldığı geleneksel yarışmasını bu sene de başarıyla gerçekleştirdi. Anayasal hakların günümüzdeki durumunu ele alan bu yarışma, büyük ilgi gördü ve 200'ün üzerinde başvuru arasından 13 eser, jüri tarafından sergilenmek üzere seçildi.

Sergi öncesinde, Federal Almanya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği’nde değişen şartlarda anayasal özgürlüklerin güncel durumuna ışık tutan bir panel düzenledi. "Özgürlük Merceğinden: Değişen Dünyada Anayasal Haklar" başlıklı etkinlik,  yerel ve küresel düzlemde değişen şartlar altında anayasal hakların önemini ve günümüzdeki konumunu ele aldı.

Program, Almanya Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Henning Simon'un açılış konuşmasıyla başladı. Simon, Alman Anayasası’nın 75. Yıl dönümü vesilesiyle, anayasaların güvence altına aldığı temel hak ve özgürlüklerin korunmasının öneminden bahsetti.

Sayın Simon'un konuşmasını, sırasıyla Özgürlük için Friedrich Naumann Vakfı Türkiye Daimi Temsilcisi Beate Apelt’in ve İnsan Hakları Akademisi’nin kurucusu Elif Menderes’in sözleri takip etti. Bu konuşmalar, Alman Anayasası’nın insan onurunu, özgürlüğünü ve temel haklarını korumak için kurduğu altyapının öneminden, bu değerlerin günümüzde nasıl ve ne kadar tehdit altında olduğundan ve etkinliğin söz konusu temaları vurgulamaktaki rolünden bahsetti.

Sonrasında, BSP İşletme ve Hukuk Fakültesi’nden Profesör Dr. Alexander Thiele, "Almanya’da Temel Hakların Önemi" başlıklı konuşmasını gerçekleştirdi. Thiele, Almanya’da sivil bilinç üzerine inşa edilen hak ve özgürlük odaklı anayasanın, bireylere hizmet özelinde bir devlet anlayışına yaptığı katkılar üzerine değerli bilgiler verdi.

Panelin tartışma bölümü, Zeynep Gürcanlı'nın moderatörlüğünde, Prof. Dr. Alexander Thiele, Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selin Esen ve İstanbul Üniversitesi’nden Dr. Volkan Aslan’ın katılımıyla gerçekleştirildi. Bu bölümde konu odağına temel hakların anayasalarda korunması ile beraber, ülkedeki gelişmelerin anayasal bağlam ile ilişkisi dahil edilerek işlenilen başlıklar yerel gündemler de dahil edilmek üzere genişletildi.

Bu bölümde, temel hakların anayasalarda korunması ve Türkiye’deki gelişmelerin anayasa ve temel haklar bağlamlarıyla ilişkisi tartışıldı. Temel hakların korunması adına anayasal kapsama alınmasının ve bu anayasal düzenlemelerin biçimlerinin bu hakların korunmasındaki etkinliğinin önemi de tartışıldı. Değişen dünyada ortaya çıkan yeni alanlar ve bunlara bağlı oluşan yeni haklar da konunun uzmanları tarafından açıklanan konular arasındaydı.

Tartışmada aynı zamanda temel hakların öznesinin insanların ötesinde çevre ve hayvan olarak genişletilmesi ve buna bağlı gelişmeler de konuşuldu. Dr. Volkan Aslan, Ekvador Anayasası’nı genişletilmiş hak kapsamının uygulanmasına örnek olarak verdi ve “insanın onurlu bir şekilde yaşaması, etrafını onurlu bir şekilde yaşatması ile mümkündür” diyerek konuya atıfta bulundu.

Panel, katılımcıların konunun inceliklerini daha fazla keşfetmelerine ve görüş alışverişinde bulunmalarına olanak tanıyan bir soru-cevap oturumuyla sona erdi. Bu oturum, katılımcılara konuya dair merak ettikleri sorulara yanıt bulma ve uzman görüşlerini alma fırsatı sundu. Panelin ardından, kazanan eserlerin sergilendiği bir resepsiyon düzenlendi. Katılımcılar, eserlerin değişen dünyada anayasal haklar bağlamı ile ilgili eser sahipleri ile sohbet etme imkanı buldular.

Sergi, katılımcılara sanatsal üretimle anayasal hakların kesiştiği noktadan bir deneyim yaşama fırsatı sundu. Eserler, günümüz dünyasında anayasal hakların karşı karşıya olduğu zorluklara dair güçlü mesajlar iletti. Katılımcılar, eser sahipleriyle birebir etkileşim kurarak, yaratım sürecine ve eserlerin taşıdığı temalara dair bilgiler edindiler. Sanatçılar, eserlerinin ardındaki ilham kaynaklarını, anayasal hakların korunması ve insan hakları bağlamında eserlerinin önemini açıklama fırsatı buldular. Ayrıca, katılımcılar, eserlerdeki temalar üzerinden kendi bakış açılarını ve deneyimlerini paylaşma ve farklı perspektifler üzerinden şekillendirme olanağı buldular.