ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

MORE Report: II. Η «εμμονή» των Αλβανικών ΜΜΕ γύρω από το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών

Σύντομο Ιστορικό

Η έλλειψη συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας για τις θαλάσσιες ζώνες αποτελεί πηγή έντασης τα τελευταία χρόνια. Οι δύο χώρες είχαν καταλήξει σε συμφωνία για το εν λόγω θέμα το 2009, αλλά το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας ακύρωσε τη συμφωνία ένα χρόνο αργότερα, μετά από σχετική προσφυγή του τότε αντιπολιτευόμενου σοσιαλιστικού κόμματος, του Έντι Ράμα. Η συμφωνία του 2009 θεωρήθηκε στην Ελλάδα ως διπλωματικός θρίαμβος. Στη συνέχεια, η ετυμηγορία του Δικαστηρίου του 2010 προκάλεσε κλίμα δυσπιστίας, και μεγάλη οπισθοδρόμηση στις διμερείς σχέσεις.

Οι σχετικές διμερείς συνομιλίες ξεκίνησαν εκ νέου, μετά από μια σχετικά «παγωμένη» περίοδο, υπό τη νέα ελληνική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Μετά από συνάντηση μεταξύ του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια και του Αλβανού πρωθυπουργού, Έντι Ράμα στα Τίρανα στις 20 Οκτωβρίου 2020, ανακοινώθηκε ότι οι δύο χώρες θα προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο για να επιλύσουν τη διαφορά ως προς τα θαλάσσια σύνορά τους, στο Ιόνιο Πέλαγος. Για να παραπεμφθεί ωστόσο η διαφορά στο Διεθνές Δικαστήριο, οι δύο πλευρές πρέπει να καταλήξουν σε ένα συνυποσχετικό, που θα ορίζει τόσο τους όρους, όσο και τη σχετική διαδικασία. Έως σήμερα, καμία κυβέρνηση, όμως, δεν έχει αναφερθεί δημόσια για πρόοδο στις σχετικές συνομιλίες.

Κάλυψη από τα ΜΜΕ

Στην Ελλάδα το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών δεν αποτέλεσε θέμα για τα ΜΜΕ ή των γενικότερο δημόσιο διάλογο, αφού ποτέ δεν προκάλεσε αντιδράσεις από την Αντιπολίτευση. Λίγα ήταν τα άρθρα, που προσπάθησαν να εξηγήσουν τι θα μπορούσε να φέρει η διευθέτηση αυτού του εκκρεμούς ζητήματος και στις δύο χώρες. Σε γενικές γραμμές, τα ΜΜΕ παρουσίασαν τη συμφωνία του 2020 με την Αλβανία με τον τρόπο που η ελληνική κυβέρνηση επιθυμούσε να παρουσιαστεί: δηλαδή ως παράδειγμα επίλυσης προβλημάτων με τους γείτονες βάσει του Διεθνούς Δικαίου. Εξάλλου, λεπτομέρειες και πληροφορίες για τις συνομιλίες δεν έχουν δημοσιευθεί όλα αυτά τα χρόνια, γεγονός που οδηγεί σε κλίμα καχυποψίας και παρανοήσεων από την κοινή γνώμη.

Και στις δύο περιπτώσεις, η εσωτερική πολιτική και οι πολιτικές διαμάχες διαμόρφωσαν και επηρέασαν τον τρόπο με τον οποίο η συμφωνία παρουσιάστηκε στο ευρύτερο κοινό. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν παρέχουν αναλύσεις ή επεξηγηματικά άρθρα από ειδικούς και ακαδημαϊκούς, όπως παρατηρούν οι ερευνητές, με αποτέλεσμα να κυριαρχή η άγνοια προς αυτά τα ζητήματα, η οποία επηρεάζει την γενικότερη κατανόηση και αξιολόγηση των πολιτικών αποφάσεων σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Στο MORE Report μπορείτε να βρείτε εναλλακτικές προτάσεις των ερευνητών για την κάλυψη αντίστοιχων θεμάτων από τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους εδώ.

Βασικά Συμπεράσματα

• Η Αλβανία και η Ελλάδα έχουν ξεκινήσει μια διαδικασία που θα διαγράψει ένα βασικό ζήτημα από τη λίστα των διμερών προβλημάτων τους. Η διεθνής δικαστική διαδικασία είναι η πιο κατάλληλη και καθ’ όλα νόμιμη, δεδομένης της πολιτικής σημασίας αλλά και της ευαισθησίας, που προκαλεί το εν λόγω ζήτημα στις διμερείς σχέσεις και στις δύο κοινωνίες.
• Η εξαιρετικά τεχνική και πολύπλοκη φύση του ζητήματος δίνει αφορμή σε ορισμένα μέσα ενημέρωσης και αναλυτές να προκαλέσουν διχασμό και να αποδυναμώσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών.
• Τα αλβανικά ΜΜΕ ιδιαίτερα συχνά δημοσιεύουν «μισές» αλήθειες, ατεκμηρίωτες αναλύσεις και ισχυρισμούς για τις υποτιθέμενες «πραγματικές προθέσεις» της Ελλάδας, καλλιεργώντας ένα αφήγημα ότι οι Έλληνες προσπαθούν να εξαπατήσουν την Αλβανία να αποδεχτεί μια συμφωνία, που βλάπτει τα εθνικά της συμφέροντα.
• Οι δύο κυβερνήσεις πρέπει να είναι πιο ενεργές ως προς την επεξήγηση της νομικής διαδικασίας και τα οφέλη της, ώστε να προετοιμάσουν την κοινή γνώμη για το αποτέλεσμά της.
• Τα ΜΜΕ πρέπει να επιδεικνύουν μεγαλύτερη προσοχή και να κατανοήσουν το τι διακυβεύεται και για τις δύο χώρες, αλλά και για ολόκληρη την περιοχή, εάν εκτροχιαστεί ο φιλοδυτικός γεωπολιτικός προσανατολισμό της.
• Οι κυβερνήσεις, οι ειδικοί αναλυτές και τα ΜΜΕ πρέπει να συνεργαστούν για να βελτιώσουν τον δημόσιο διάλογο και, να καλλιεργήσουν μια ατμόσφαιρα διμερούς εμπιστοσύνης.

Αυτή η  περίληψη του κεφαλαίου «Η «εμμονή» των Αλβανικών ΜΜΕ γύρω από το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών» αποτελεί μέρος της 1ης Έκθεσης του Παρατηρητηρίου ΜΜΕ (MORE). Το MORE είναι μέρος του έργου ALGREE και στοχεύει να τονίσει μέσω πρόσφατων περιπτωσιολογικών μελετών πώς τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία επηρεάζουν και διαμορφώνουν τη στάση της κοινής γνώμης, αποτυγχάνουν να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες και καλή κατανόηση των βελτιωμένων διμερών σχέσεων στο επίπεδο της επίσημης πολιτικής και των κοινωνικών δεσμών που υπάρχουν και παραμένουν στο πλαίσιο παρανοήσεων και προκαταλήψεων.